अमेरिकेला तर जायचंय, पण कसं?

दिप्ती चौधरी

बंगलोरला आमची दोन वर्षं अगदी मजेत गेली. हे आमचे घर… हा ओळखीचा परिसर… ओळखीची माणसे… असे सगळे आमचे वाटत असतानाच कहानी में ट्विस्ट आला.. आम्हा सर्वांनाच एका नवीन वळणावर आणून उभे केले… आमच्या पप्पांची बदली अमेरिकेला झाली आणि सगळं चंबूगबाळं उचलून त्या अनोळखी जगात स्थलांतराची तयारी सुरू झाली…

अमेरिकेला जायचा निर्णय पक्का करण्या आधी आम्ही पण तिथे जाऊ शकतो ना, हे नक्की करणं जरुरी होते. चौकशी करताना कळलं की, अमेरिका किंवा कॅनडा येथे प्राणी घेऊन जाण्याची प्रक्रिया सगळ्यात सोपी आहे. कारण, तिथेही रॅबिज हा रोग आहे त्यामुळे फक्त लसीकरण झाले असल्याचे प्रमाणपत्र पुरेसे आहे. युरोपमध्ये प्रक्रिया थोडी क्लिष्ट आहे, कारण तिथे रॅबिजचे उच्चाटन केले आहे, त्यामुळं नवीन प्राणी घेताना ते खूप काळजी घेतात.

झाले आता आमची पण तयारी सुरू करण्यात आली. प्रथम भारतीय नियमानुसार देशाबाहेर जाणाऱ्या प्रत्येक प्राण्याला microchipped करणे जरुरी आहे. जसा बारकोड असतो तसा एक युनिक आकडा असणारी मायक्रो चिप खांद्यावरच्या त्वचे खाली inject केली जाते. प्राणी हरवला किंवा हा तुमचाच प्राणी आहे, हे सिद्ध करण्यासाठी ती जरुरी असते. तसेच पुढच्या सर्व प्रमाणपत्रांवर तोच क्रमांक असतो. म्हणजे, हे कागद याच प्राण्यांसाठी आहेत, याची खातरजमा केली जाते.

लसीकरण करण्याआधी चिप बसवणे जरुरी आहे म्हणजे लसीकरणही याच प्राण्याचे झाले आहे, हे नक्की होतं. सर्व डॉक्टर नेहमीच आम्हाला शहाणी मुले म्हणतात कारण, आम्ही नेहमी तिथे अजिबात मस्ती, चावणे, ओरबाडणे असे करत नाही. त्यामुळे दोन्ही गोष्टी व्यवस्थित पार पडल्या.

मार्चच्या सुरवातीला व्हिसा हाती आला आणि एप्रिलच्या पहिल्या आठवड्यात पप्पांचे जाणे नक्की झाले. आमच्या दादाची परीक्षा कदाचित ऑनलाइनऐवजी प्रत्यक्ष घेतील असे होते, त्यामुळे आम्ही जूनच्या पहिल्या आठवड्यात जाण्याचे ठरवले. मार्च अखेरपर्यंत थोडा आटोक्यात असलेल्या कोरोनाने हळूहळू उचल खायला सुरुवात केली. दुसऱ्या लाटेचे पडघम वाजू लागले! त्याचवेळी परिस्थितीचा अंदाज घेऊन दादाच्या शाळेने पुढचे सर्व वर्ग आणि परीक्षाही घरूनच होईल, असे कळवले. बिघडत असलेल्या परिस्थितीत अडकण्यापेक्षा लवकर निघून जायचा निर्णय आईने घेतला.

जागतिक महामारीमुळे त्यावेळी जरी विमानसेवा सुरू असली तरी, खूप कमी प्रमाणात. त्यात आम्हाला घेऊन प्रवास करायचा तर, अजूनच कमी पर्याय होते. छोटे प्राणी जसे की ‘माऊ’ यांना परदेश प्रवास करण्याचे तीन पर्याय आहेत. एक म्हणजे विमानात स्वतःबरोबर carry on baggage म्हणून माऊ घेऊन जायची. म्हणजे तुमच्याबरोबर पूर्ण वेळ तुमचं पिल्लू असणार… तुमच्याबरोबर बसणार. काही ठराविक विमान कंपन्या तसा प्रवास करू देतात. बंगलोर ते ह्यूस्टन जाणारी तशी परवानगी देणारी एकमेव प्रवासी विमान सेवा होती Luftansa. पण तेव्हा युरोपमधून अमेरिकेत जाण्याचे रस्ते बंद झाले होते. त्यामुळे दुसरा पर्याय ठरवला.

आपल्याच विमानात माऊ असणार पण check in luggage सारखं त्यांना त्यांच्या ताब्यात द्यायचे. सामनाबरोबर वातावरण नियंत्रित केलेला जो भाग असतो, तिथे पिंजरे ठेवतात आणि विमानातून उतरल्यानंतर सामनाबरोबर आपल्या ताब्यात देतात. असे नजरेआड करणे आईला खूप कठीण वाटत होते; पण दुसरा इलाजच नव्हता. कतार विमान सेवा अशी सोय असलेली एकमेव विमानसेवा तेव्हा बंगलोर ते ह्यूस्टन यासाठी उपलब्ध होती. पण तिकिटे एकदम मे महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्याचीच उपलब्ध होती. तेव्हा तर तेव्हा, पण आमचा प्रश्न सुटतो आहे ना, मग आम्ही तेव्हाची तिकिटे बुक केली. बरोबर प्राणी घेऊन जायचं असेल तर तशी आगाऊ सूचना विमान कंपनीला देऊन परवानगी पक्की करावी लागते. त्यानुसार आम्ही त्यांच्याकडून परवानगी येण्याची वाट बघत होतो. तसा एप्रिल महिन्याचा दुसरा आठवडा सुरू होता, म्हणजे हाताशी भरपूर वेळ आहे हे गृहीत धरून आम्ही आरामात होतो.

पण सर्वत्र पसरलेल्या अनिश्चिततेच्या काळात गोष्टी सरळ व्हाव्यात कशा? कोरोनाची दुसरी लाट वेगाने रौद्र रूप धारण करत होती. आपल्या कराल दाढेखाली वेगाने अनेक जीवने उद्ध्वस्त करत… सामान्य जनजीवन विस्कळीत करत, ती उन्मत्त निघाली होती. तिच्या प्रकोपातून वाचणे जणू अशक्य वाटत होते. आपल्या महाराष्ट्रात दुसरा लॉकडाऊन सुरूही झाला. आता बंगलोरला कोणी मदतीला येणे अशक्य होते. त्याच वेळी आईला ज्या गोष्टीची सर्वाधिक भीती वाटत होती ती घडली… आमच्या दादाची तब्येत बिघडली. होता साधा सर्दी, खोकला पण कोरोना काळात तोच सगळ्यात भीतीदायक! शेवटी त्याचा टेस्ट रिपोर्ट ‘कोरोना नाही’ असाच आला; पण ते सर्व सोपास्कार पार पाडताना एकट्या आईची खूप फरफट झाली. त्या परक्या गावात आमचे जवळचे असे कोणीच नाही… काही आणीबाणी झाली तर करायचे काय… आमचे गणगोत सारे महाराष्ट्रात… पप्पा अमेरिकेत पोहचलेले, आणि दिवसेंदिवस बिकट होत जाणारी परिस्थिती!

आईला सतत एकच चिंता सतावत होती की, जर तिला काही झाले आणि घर सोडून जावे लागले तर, आम्हा चार पोरांचे कसे होणार… आम्ही कुठे जाणार आणि आमच्यापर्यंत कोण पोहचू शकणार? दोन्ही प्रश्नांना उत्तर नव्हते… मग एकच पर्याय होता लवकरात लवकर पप्पांकडे निघून जाणे.

आम्हाला घेऊन जाऊ शकणारी कुवेत विमान सेवेची तिकिटे त्याआधी उपलब्धच नव्हती… बंगलोरवरून कुठल्याच विमानात जागा नाही, हे बघून दिल्लीवरून United airlinesने दिल्ली ते शिकागो आणि मग ह्यूस्टन असा प्रवास करायचा ठरले. आमचा दिल्ली ते शिकागो, ह्युस्टन प्रवासात काहीच अडचण नव्हती.. पण आम्ही दिल्लीपर्यंत पोहचू शकत नव्हतो.

भारतात फक्त एअर इंडिया प्राणी घेऊन जाण्याची परवानगी देते, पण विशिष्ट विमानात जागा देणारच, असे खात्रीपूर्वक ते सांगत नाहीत. त्याची निश्चिती तुम्हाला तासभर आधी कळवली जाते… खूप आधी जाऊन वाट बघत बसावं लागेल. मग पुढे दिल्ली ते शिकागो हा 16 ते 17 तासांचा प्रवास… म्हणजे चोविस तासापेक्षा खूप जास्त आम्हाला पिंजऱ्यात बंद करून ठेवावे लागले असते. ते शक्य नसल्याने आईबरोबर प्रवासाचे सारे पर्याय बंद झाले. मग शेवटचा पर्याय नाइलाजाने निवडला…

हा सर्वात महागडा आणि जास्त वेळ लागणार पर्याय आहे. Cargo विमानाने जसे सामान पाठवतात तसे आम्हाला एकट्याला पाठवणे. सामानाची ने-आण करणाऱ्या विमानातही खास प्राण्यांना ठेवण्यासाठी वातावरण नियंत्रित कप्पा असतो. तिथून प्रवास करायचा… मोठ्या प्राण्यांसाठी हा नेहमीच वापरला जातो. पण त्यासाठी देखील आगाऊ बुकिंग करावे लागते. विस्कळीत झालेल्या सर्व जगात काहीच वेळेवर, सरळ होत नाही… cargo विमानासाठी आम्हाला विमानतळावर संबंधित स्टाफकडे सुपूर्द करून मग आई निघणार, असे ठरले होते. म्हणून, आमचं बुकिंग पक्के झाले की, मग माणसांचे बुकिंग करायचे असे ठरले. पण आमचे बुकिंग काही लवकर नक्की होईना! इथे दिल्लीवरून सुटणाऱ्या विमानाचे बुकिंग पटापट भरत चालले होते… काय करावे काही कळत नव्हते…

क्रमशः

(पिदू या मांजराची आत्मकथा)

diptichaudhari12@gmail.com