स्मृतीगंध

माधवी चिटणीस

सकाळी लवकरच शुचिर्भूत होऊन देवदर्शनाला निघालो. जवळच एक ‘स्वयंभू’ दत्त मंदिर आहे, असं कळलं होतं. म्हणजे आमच्या रिसॉर्टच्या अगदी जवळच आहे, असं गूगलने कळवलं. मग आमच्या रिसॉर्टच्या अटेंडन्टने त्या मंदिराची महती सांगितली. त्यांनी जे वर्णन केले होते, त्यापेक्षा ती जमिनीखाली मिळालेली मूर्ती खूपच सुंदर होती. अतिशय रेखीव आणि सुबक! किती बारकावे टिपले होते मूर्तीकाराने!!

या संदर्भातील ऐकीव कथा अगदी बाजूला ठेवल्या आणि पूर्णत: लॉजिकली विचार केला तरी अगदी अलिकडच्या काळात ही भरीव, छोटीशीच असूनही वजनाला जड असणारी अप्रतिम मूर्ती (सोन्याची की पितळेची, हे तो देवच जाणे) एका गावात जमिनीखाली केवळ 3.5 ते 4 फुटावर मिळावी, ही आश्चर्यजनक बाब नक्कीच आहे.
त्याहून इंटरेस्टिंग गोष्ट अशी की, ज्यांच्या घरी ही मूर्ती मिळाली त्या व्यक्तीला आम्ही भेटू शकलो. जिथे ती मिळाली ती जागा पाहू शकलो. त्यांनी जे सांगितलं ते फारच अचंबित होतं. जन्माने मराठा आणि समिष आहार घेणारे मोहिते कुटुंबीय आज आहारातून नॉन-व्हेज सोडाच परंतु कांदा-लसूण देखील वर्ज्य करून सात्विक आयुष्य जगण्याचा प्रयत्न करत आहेत. त्यांच्याच शब्दांत सांगायचं तर वाल्याचे वाल्मिकी होण्याकडे वाटचाल करत आहेत!

त्यानंतर गेलो भालचंद्र गुरुजी मठात. मठ मोठा आणि सुंदर होता. तिथे भालचंद्र गुरुजींच्या जन्मशताब्दी महोत्सव आदल्याच दिवशी पार पडला होता. वातावरणातील सकारात्मक ऊर्जा आम्हाला जाणवली. मग नाश्ता करण्यासाठी रिसॉर्टवर आलो. अहो, रिसॉर्ट नव्हतंच ते! कुठलेतरी ऋणानुबंध असावेत. तिथल्या ताईच्या हातचं मन तृप्त करणारं जेवण तर आम्ही आदल्या दिवशी जेवलो होतोच, परंतु आज तर त्या माऊलीने कमालच केली. जगातले भारी असे मऊ लुसलुशीत घावन चटणी, रस शेवया आणि सात खणी चव… घावन आमच्यासमोर इतक्या प्रेमाने आणि आपुलकीने वाढले की केवळ मनच नाही तर अंतरात्मा सुखावला.

त्यानंतर निरोप देताना त्यांनी असं काही केलं की, जे उभ्या आयुष्यात आम्ही कधीच अनुभवलं नव्हतं. आम्हाला दोघांना घेऊन, डोक्यावर पदर आणि हातात नारळ घेऊन त्या देवासमोर उभ्या राहिल्या आणि बाप्पासमोर गार्‍हाणं घातलं… आमच्या पुढच्या सुखी प्रवासासाठी… आमच्या सुखी आयुष्यासाठी! आमच्या दोघांच्याही डोळ्यात पाणी होतं त्यांना निरोप देताना. जणू आमच्या जिवाभावाच्या भाचरंडांचा आम्ही निरोप घेत होतो…

इथे आणखी एक विशेष गोष्ट नमूद करावीशी वाटते, ज्या बाप्पाच्या मूर्तीसमोर आम्ही उभे राहिलो ती मूर्ती झाडाचा बुंधा आणि फांद्यांपासून तयार झालेली होती. तिथे राहणारे प्रवीण दादा हे असे मृत झाड आणि करवंट्यांपासून असंख्य आविष्कार घडवत असतात. युपीत जन्मलेल्या प्रवीणच्या तोंडी आधीच गोड असणारी मालवणी भाषा अधिकच गोड वाटते!

पहाटे 5.30 वाजता ताई-दादांचा निरोप घेऊन निघालो. पहाटेचा सुखद गारवा अनुभवत आणि त्यानंतर सूर्यनारायणाचं दर्शन घेत कात्रज मार्गे जवळ जवळ 150 किलोमीटरचे अंतर कापून सकाळी 8.45 च्या सुमारास कराडच्या फेर्न रेसिडेन्सीला (Fern residency Karad) मस्त कोवळ्या उन्हात बसून ब्रेकफास्ट करणारच होतो. पण… अत्यंत चिकट, कढीपत्ता नसणारा आणि औषधाला देखील वाटाणे आणि गाजर नसलेला… इतकंच नव्हे तर आम्हा दोघांनाही खरोखच मधुमेह (diabetic) आणि रक्तदाब असल्याचा संशय असल्यासारखा मीठ आणि तेलतुपावर देखील आखडता हात घेतलेला असा बेचव, गट्ट्या, ज्याला कशाची उपमा द्यावी हे मला सुचतच नाही असा उपमा आमच्यासमोर आला आणि आमच्या रसललनेचा भ्रमनिरास झाला. आम्ही तडक उठलो आणि “खाण्यायोग्य” रेस्टॉरंटच्या शोधात 8 किलोमीटर पुढे गेलो. इच्छा नसतानाही mc muffin खाल्ला. निदान तो गरम तरी होता! भूक शमली! पुढचा प्रवास सुरू झाला…

कणकवलीच्या “मातीचा” निरोप घेऊन तडक गोवा गाठलं. Hawaii comfortsला पोहोचल्यावर 13 वर्षांपूर्वीच्या शराबरोबरच्या मुक्कामातील सर्व आठवणी मनात दाटून आल्या. मन फ्लॅश बॅकमध्ये गेलं. तिच्याबरोबर घालवलेल्या एकेक क्षणांची चलचित्रं जणू डोळ्यासमोर उभी राहिली. मीच माझा भूतकाळ एन्जॉय केला!! संध्याकाळी टेनिस क्लबला गेट-टुगेदरसाठी गेलो. संतोषच्या पार्टनर आणि अपोनन्टला भेटलो. मराठी, हिंदी, इंग्लिश आणि कोंकणी गीतांचा आनंद लुटला आणि आजचा दिवस संपला.